چگونه یک برنامه نویس شویم؟ (نقشه راه برنامه نویسی)

بیشتر کسانی که میخواهند وارد دنیای برنامه نویسی شوند یک سری سوالات داخل ذهنشون هست. مثلا از کجا شروع کنم؟ با چه زبانی شروع کنم؟ پیش نیاز ورود به این حوزه چیست؟ از سطح پایین شروع کنم یا سطح بالا؟ روزی چند ساعت وقت بذارم؟ چطوری حرفه ای بشم؟ چطوری رزومه خوب بنویسیم؟ چطوری پروژه های کوچک و بزرگ انجام بدم؟ چطوری به کسب در آمد برسم؟ در این مقاله از بنفش مگ میخواهیم نقشه راه یک برنامه نویس موفق را با هم مرور کنیم.

‌

برنامه نویسی چیست؟

برنامه‌ نویسی فرایندی است که برای سیستم مشخص می‌کند که چه کارهایی انجام دهد. وظایفی که کامپیوترها انجام می‌دهند از طریق تعریف دستورالعمل‌های لازم به‌وسیله کدهای مخصوص برای آن‌ها انجام می‌شود. به دستورالعمل‌هایی که کاری خاص را انجام می‌دهند و یک خروجی مشخص دارند برنامه می‌گویند. دستورالعمل‌ها با زبان‌های متعدد نوشته می‌شوند که به آن‌ها زبان‌های برنامه ‌نویسی می‌گویند و تعدادشان بسیار زیاد است. بعضی از برنامه‌ها تنها برای یک کارکرد خاص تعریف شده‌اند؛ اما برخی دیگر تقریباً چندمنظوره هستند. می توان گفت چرخه دنیای امروز با برنامه نویسی می چرخد.

‌‌

کدنویسی چیست؟

برنامه ‌نویسان برنامه‌های خود را به وسیله کد اجرا می کنند . کدها از ابزاری مانند ویرایشگر کد، ویرایشگر متن و محیط یکپارچه استفاده می‌کنند. محیط یکپارچه یک ابزار کامل محسوب می‌شود که اغلب برای پروژه‌های بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد و یک نرم‌افزار با حجم زیاد به‌شمار می‌رود که امکانات متعددی برای کار دارد. برای ترسیم نقشه راه برنامه ‌نویسی Programming Roadmap ، تسلط بر کدنویسی ضرورت دارد.

‌

برنامه ‌نویس به چه کسی گفته می شود؟

برنامه‌نویس فردی است که کد ها و دستور ها را می‌نویسد و کدها را برای اجرا به کامپیوتر می‌دهد. برنامه‌نویس امکان توسعه کارکرد صحیح اپلیکیشن‌ها و برنامه‌های نرم‌افزاری را فراهم می‌کند. توسعه‌دهندگان علاوه‌بر کدنویسی، اصلاح، نگه‌داری و تست سایر امور مربوط به نرم‌افزار را نیز انجام می‌دهند.

‌

چگونه برنامه نویسی شروع کنیم؟

برنامه ‌نویسی دانشی است که باید آن را گام‌به‌گام آغاز کنید. ابتدا باید مطمئن شوید که به آن علاقه دارید، زیرا دنیای این حوزه بسیار گسترده است و علاقه شرط موفقیت در این زمینه محسوب می‌شود؛ سپس هدف‌گذاری کنید. از خودتان بارها و بارها بپرسید که چرا می‌خواهید برنامه‌‌نویس شوید تا هدفتان را از بین پاسخ سوال‌هایتان بیرون بکشید. اگر قصدتان این است که یک نقشه راه برنامه ‌نویسی ترسیم کنید و برنامه‌‌نویس حرفه‌ای بشوید و از این راه کسب درآمد کنید، باید با آگاهی وارد یادگیری این حرفه بشوید. هریک از حوزه‌های برنامه ‌نویسی و هریک از زبان‌های آن، زمینه‌های کاری مخصوص به خود را دارند.

‌

۱ – به زبان انگلیسی مسلط باشید

برنامه ‌نویسی زبان‌های متعددی دارد؛ اما برای آشنایی و تسلط بر هریک از این زبان‌ها، باید به زبان انگلیسی برای یادگیری زبان‌های برنامه ‌نویسی مسلط باشید.

‌

۲ – زبان برنامه نویسی را انتخاب کنید

انتخاب زبان برنامه ‌نویسی مهم‌ترین مسئله برای شروع کار برنامه ‌نویسی است. وقتی وارد دنیای برنامه ‌نویسی شوید، دیر یا زود پیشرفت می‌کنید؛ اما زبانی که انتخاب می‌کنید روی آینده شما و حرفه‌تان تأثیرگذار است؛ پس بهتر است هنگام انتخاب زبان دقت کنید.
فردی که قصد دارد در مسیر برنامه ‌نویسی قدم بگذارد، باید در جهت ترسیم نقشه راه برنامه ‌نویسی (programming roadmap) ابتدا از خود به بپرسد که به چه حوزه‌ای از برنامه‌ نویسی علاقه دارد؟ انتخاب مسیر شغلی در این حوزه، کاملاً به انتخاب زبان برنامه‌ نویسی وابسته است.

‌

چه زبانی برای برنامه ‌نویسی بهتر است؟

انتخاب زبان برنامه ‌نویسی به سلیقه برنامه‌نویس و علاقه او بستگی دارد. اگر به‌دنبال این هستید که بدانید بهترین زبان برنامه ‌نویسی چیست؟ بهتر است بدانید که پاسخ این سوال در علاقه و هدف شما نهفته است. پایتون یکی از بهترین برنامه‌ها برای شروع برنامه ‌نویسی است. این برنامه به‌تازگی وارد دنیای برنامه ‌نویسی شده و قوانین نحوی ساده‌ای دارد و بسیار سطح بالا محسوب می‌شود. زبان پایتون به زبان انسان نزدیک‌تر است و یک زبان همه‌منظوره به‌شمار می‌رود. با پایتون هم می‌شود برنامه ‌نویسی برای وب انجام داد و هم درزمینه علم داده فعالیت کرد. بهترین زبان برنامه ‌نویسی ۲۰۲۴ زبان‌های متنوعی هستند و هریک از آن‌ها ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند. Python ، JavaScript، Java، Dart و دیگر زبان‌های رایج امروزی، هریک در زمینه مخصوص به خود می‌توانند جزو بهترین‌ها باشند.

‌

۳ – دانش پایه را یاد بگیرید

در ادامه نقشه راه برنامه ‌نویسی باید مفاهیم برنامه ‌نویسی مانند حلقه‌ها، کلاس‌ها و توابع را یاد بگیرید. استفاده از کتاب‌ها، آموزش‌های آنلاین و وب‌سایت‌های مرجع در این راه به شما کمک می‌کنند.

۴ – پروژه‌های عملی انجام دهید

وقتی بر مفاهیم پایه و کلیدی مسلط شدید، پروژه‌های عملی کوچکی را انتخاب و شروع به تمرین‌ کنید. امتحان پروژه‌های تمرینی چشم شما را باز می‌کنند و بر تمرکزتان می‌افزایند. تمرین برنامه ‌نویسی مستمر یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای تسلط بر حرفه برنامه ‌نویسی است. تمرین مستمر شما را با چالش‌های زیادی روبه‌رو می‌کند که حل آن‌ها یک پله دانش شما را بالاتر می‌برد و بر تجربه‌تان می‌افزاید.بعد از تسلط بر حوزه برنامه ‌نویسی، در ادامه نقشه راه برنامه ‌نویسی باید شروع به کسب درآمد کنید. اینکه شما به چه زبانی از برنامه ‌نویسی تسلط داشته باشید، با حرفه‌ای که به آن مسلط می‌شوید، ارتباط مستقیم دارد. حوزه برنامه نویسی به‌طور دائم در حال تحول است؛ بنابراین یک برنامه‌ نویس حرفه‌ای باید همیشه به‌روز باشد و فناوری‌های جدید را بشناسد. به‌روز نگه داشتن اطلاعات درزمینه برنامه ‌نویسی سبب می‌شود که فرد در حرفه خود موفق و به‌روز عمل کند.

‌‎

انواع زبان‌های برنامه ‌نویسی

برنامه ‌نویسی انواع مختلفی دارد و زمینه‌های آن بسیار گسترده است. برای این‌که نقشه راه برنامه ‌نویسی را درست ترسیم کنید، باید انواع برنامه ‌نویسی را بدانید. برنامه ‌نویسی وب، برنامه ‌نویسی موبایل، توسعه‌دهنده نرم‌افزار، بازی‌های کامپیوتری و هوش مصنوعی نمونه‌هایی از این دست هستند.

‌

۱ – برنامه نویسی وب

یکی از حوزه‌های برنامه ‌نویسی، حوزه وب است که برای کار در آن باید به html و css مسلط باشید. برای کار در حوزه وب، چه درزمینه فرانت‌اند و چه درزمینه بک‌اند، تسلط به این دو ضروری است؛ html و css پایه برنامه ‌نویسی در زمینه وب به شمار می‌روند.

برای ورود به حوزه فرانت‌اند، زبان جاوا اسکریپت کاربردی است و برای حوزه بک‌اند، یکی از زبان‌های جاوا، پی اچ پی، جاوا اسکریپت، روبی و … را انتخاب کنید. کسانی که زبان php را انتخاب می‌کنند، به سراغ ساخت قالب‌ها و پلاگین‌های وردپرس می‌روند و از این طریق پول زیادی به‌دست می‌آورند. ورود به این حوزه، یکی از درآمدزاترین زبان‌های برنامه ‌نویسی در ایران محسوب می‌شود. سایت‌های وردپرسی و سایت هایی که با زبان برنامه نویسی php نوشته شده اند، انواع و اقسام مختلف دارند و بیشتر برای درآمدهای فریلنسری استفاده می‌شوند.

‌

۲ – برنامه نویسی موبایل

برنامه‌های موبایل به دو دسته اندروید و برنامه‌های ios تقسیم می‌شوند؛ این دو نوع سیستم عامل تقریباً برای همه افراد شناخته‌شده هستند. جاوا و کاتلین زبان‌های برنامه ‌نویسی اندروید محسوب می‌شوند. اپلیکیشن‌های ios نیز با زبان‌ برنامه نویسی swift نوشته می‌شوند. بهتر است در حوزه‌ای که وارد شدید، ساده‌ترین زبان را انتخاب کنید.

‌

۳ – برنامه نویسی دسکتاپ

برنامه‌ نویسی دسکتاپ نوعی از برنامه‌نویسی است که برای نرم‌افزارهای ویندوز، مکینتاش و لینوکس استفاده می‌شود. در این نوع برنامه‌ نویسی از زبان‌های پایتون، سی‌شارپ و جاوا اسکریپت استفاده می‌شود. سی شارپ برای کار با ویندوز بهتر است، زیرا اکثر سیستم‌های دولتی با سی شارپ ساخته شده‌اند. اما همانطور که در بالا هم اشاره کردیم، در حوزه‌ای که وارد شدید، ساده‌ترین زبان را انتخاب کنید.

‌

۵ – برنامه نویسی در حوزه امنیت

یکی از حوزه‌های برنامه‌ نویسی، حوزه امنیت محسوب می‌شود. کار در این حوزه سخت است و از لحاظ شخصیتی به یک فرد مسئولیت‌پذیر نیاز دارد. پی اچ پی، جاوا اسکریپ و پایتون جزو بهترین زبان‌ها در حوزه امنیت هستند. برای ورود به حوزه امنیت، بهتر است ابتدا به‌طور کامل بر دنیای برنامه نویسی و یا شبکه مسلط شده و سپس وارد حوزه امنیت بشوید. کار در این حوزه بسیار دشوار است، زیرا باید از داده های مهم مراقبت کنید و مواظب هک شدن اطلاعات باشید.

‌

۶ – برنامه نویسی در حوزه هوش مصنوعی

برنامه ‌نویسی در زمینه هوش مصنوعی یکی از زمینه‌های به‌روز و جزو بهترین زبان برنامه نویسی ۲۰۲۴ محسوب می‌شود که با گذشت زمان استفاده از آن رایج‌تر می‌شود. کار در این حوزه در ایران کم است؛ پس برای این‌که نقشه راه برنامه‌ نویسی را برای خودتان رسم کنید، باید بدانید که افراد کمی وارد این حوزه می‌شوند. شرکت‌های زیادی در ایران نیستند که به این حوزه کاری نیازمند باشند. پایتون بهترین زبان برای برنامه ‌نویسی درزمینه هوش مصنوعی است. پایتون به علت دارا بودن کتابخانه‌های بسیار و آسان بودن آن، رواج بیشتری دارد. با زبان‌های دیگری چون متلب، جولیا و R نیز می‌توان درزمینه هوش مصنوعی برنامه نوشت. به زودی در آکادمی بنفش کاملترین دوره پروژه محور پایتون را خدمت دانشجویان عزیز ارائه خواهیم داد.

آیا برنامه ‌نویس شدن دشوار است؟

یادگیری کدنویسی و سینتکس زبان برنامه ‌نویسی سخت نیست؛ اما بعد از یادگیری اصول پایه، نیازمند مطالعه، تمرین و صبوری است. این حوزه به‌طور مستمر نیازمند سروکله زدن با مسائل و چالش‌ها است و برای تسلط بر آن نباید هرگز آن را رها کنید و به دانش روز این حوزه نیز مسلط شوید. علاقه و مطالعه این حوزه، نصف راه را برای شما هموار می‌کند و نیم دیگر آن با تمرین طی می‌شود. در این بین انتخاب دوره مناسب می تواند این راه را ساده تر کند.

چطور حرفه‌ای بشوم؟

هیچ فردی یک‌شبه برنامه نویس نمی‌شود. در ترسیم نقشه راه برنامه ‌نویسی، تمرین و ممارست از اصل‌های مهم است. اگر فردی که وارد حوزه برنامه ‌نویسی ‌شود و روزانه ده ساعت کار کند، حداقل ۶ ماه زمان می‌برد تا در این حوزه راه بیفتد. شرط موفقیت در حوزه برنامه ‌نویسی و تسلط بر آن به‌عنوان یک برنامه‌نویس حرفه‌ای، علاقه، تمرین، دیسیپلین و استمرار است. اگر قصد دارید برنامه ‌نویسی را از طریق حضور در کلاس یاد بگیرید، انتخاب یک مدرس خوب برای آموزش برنامه ‌نویسی یکی از مهم‌ترین مواردی است که باید به آن توجه کنید. دانش این حوزه، کاملاً نیازمند یادگیری است؛ بنابراین مدرسی که آموزش‌های پایه را به شما می‌دهد، نقش مؤثری در یادگیری فرد دارد. پس بهتر است پیش از هر اقدامی، در این باره تحقیق کنید. استفاده از کتاب‌های آموزشی، دوره‌های آموزش آنلاین که به‌صورت ویدئویی تهیه می‌شوند، وب‌سایت‌های آموزش برنامه ‌نویسی، دوره‌های آموزشی حضوری، تحصیل در دانشگاه و بوت‌کمپ‌های آموزشی می‌توانند شما را در طرح نقشه راه برنامه ‌نویسی و دستیابی به هدف یاری کنند. انتخاب هریک از این مسیرهای یادگیری بر عهده شما است. وقتی بر برنامه ‌نویسی مسلط شدید، به‌دنبال سوال‌های بدون جواب بروید و با تحقیقات، به این سوال‌ها پاسخ بدهید تا پیشرفت کنید. هرچه مشکلات بیشتری را حل کنید، قدرتمندتر می‌شوید. یافتن هر ارور و رفع آن مهارت شما را زیادتر می‌کند.

درآمد برنامه‌‌نویس چقدر است؟

درآمد یک برنامه ‌نویس به سطح مهارت وی، حوزه‌ای که در آن برنامه می‌نویسد و فناوری مربوط به آن نیازمند است. تسلط، تجربه و سابقه مهم‌ترین مواردی هستند که رابطه مستقیم با درآمد برنامه ‌نویسی دارند. هرچه تسلط و سابقه فرد بیشتر باشد، حقوق و درآمد برنامه ‌نویس هم بیشتر است. اگر فرد در حوزه‌های پیچیده‌تر برنامه ‌نویسی وارد شود، درآمد بیشتری نیز از آن کسب می‌کند. در این نوشتار، نقشه راه برنامه‌ نویسی از ابتدا تا پایان کار و تبدیل شدن به یک برنامه‌نویس حرفه‌ای را پیش‌روی شما قرار دادیم. به‌طور خلاصه شرح دادیم که علاقه، آگاهی، انتخاب زبان، یادگیری اصول پایه، تمرین و صبوری و کار در حوزه پروژه‌های مختلف می‌تواند شما را در طی مسیر تبدیل شدن به یک برنامه‌نویس حرفه‌ای راهنمایی کند.

کلام آخر

برای برنامه نویس شدن سعی کنید صبور و جستجوگر باشید تا در این مسیر بتوانید با قدرت ادامه دهید ، در ادامه با بنفش مگ همراه باشید.

‌

‌

سعید مهدوی